Του Ben Kunz
Αν δεν είστε ιδιαίτερα επίμονος… αγρότης και έχετε μείνει πίσω στο FarmVille, οι σοδιές σας στο παράθυρο του Facebook θα αρχίσουν να ξεραίνονται. Για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα μπορείτε να ραντίσετε τα φυτά σας με ένα διπλάνο ή να ανανεώσετε τα εικονικά σας νομίσματα. Αν όμως έχετε ξεμείνει, υπάρχει μια άλλη λύση: μπορείτε να αγοράσετε Πιστωτικές Μονάδες Facebook με τα κανονικά χρήματα που χρησιμοποιούμε «στον έξω κόσμο».
Όσοι δεν ασχολούνται με διαδικτυακά παιχνίδια όπως το FarmVille ίσως να μην έχουν αντιληφθεί την έξυπνη εισβολή του Facebook στον κόσμο του «εικονικού νομίσματος», όπου κάθε Πιστωτική Μονάδα κοστίζει 10 cents και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πόντους σε παιχνίδια ή για δώρα. Αυτές οι «πενταροδεκάρες» έχουν αρχίσει να μαζεύονται: σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Inside Network, το 2011 η αγορά των ΗΠΑ γιαεικονικά αγαθά θα φτάσει τα 2,1 δισ. δολάρια. Το νόμισμα του Facebook δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα τμήμα της αγοράς αυτής, ωστόσο κερδίζει έδαφος. Πλέον μπορείτε να αγοράσετε δωροκάρτες για Πιστωτικές Μονάδες Facebook στα καταστήματα των Wal-Mart (WMT), Target (TGT), και Best Buy (BBY).
Γιατί λοιπόν δεν θα μπορούσε το Facebook να χρησιμοποιήσει τις Πιστωτικές Μονάδες ως πραγματικό νόμισμα; Ή μάλλον, γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει η τράπεζά σας;
Οι καιροί –και τα χρήματα– αλλάζουν
Εκ πρώτης όψεως κάτι τέτοιο φαντάζει εξωπραγματικό. Το Facebook θα έπρεπε να κάμψει τις ανησυχίες των καταναλωτών για θέματα ιδιωτικότητας, να επεκτείνει τις Πιστωτικές του Μονάδες σε ένα σύστημα πληρωμών που θα λειτουργεί παντού, αλλά και να ξεπεράσει τις νομοθετικές δυσκολίες που δυσχεραίνουν τη διεκπεραίωση συναλλαγών όπως είναι οι καταθέσεις και η εξυπηρέτηση ενυπόθηκων δανείων. Εντούτοις, αν αναλογιστούμε πώς αλλάζουν τον κόσμο του χρήματος τα smartphones, η ιδέα δεν μοιάζει και τόσο παράλογη.
Ο Jack Dorsey, συνιδρυτής του Twitter, ξεκίνησε τη Square το 2009 για να βοηθήσει τους τοπικούς έμπορους να δέχονται πιστωτικές κάρτες με iPhones. Οι AT&T (T), T-Mobile και Verizon (VZ) σχεδίασαν το πρόγραμμα Isis, που ουσιαστικά μεταμορφώνει τα smartphones σε κινητά πορτοφόλια, ενώ στις 28 Μαρτίου η American Express (AXP) εγκαινίασε το Serve, το οποίο συνδέει τους τρεχούμενους λογαριασμούς, τις πιστωτικές και τις χρεωστικές κάρτες με τα τηλέφωνα και τους υπολογιστές. Όλο αυτό το ενδιαφέρον υποκινείται από τις προμήθειες –δισεκατομμύρια δολάρια στον κλάδο των παγκόσμιων πληρωμών που τώρα εισρέουν στη Visa (V), τη MasterCard (MA) και την American Express. Κάθε φορά που σαρώνετε την πιστωτική σας κάρτα, ο έμπορος πρέπει να καταβάλει ένα μικρό ποσοστιαίο αντίτιμο στην πιστωτική εταιρεία. Εάν αλλάξει ο επεξεργαστής των πιστωτικών καρτών, όλα αυτά τα έσοδα θα μπορούσαν να καταλήξουν σε άλλα πορτοφόλια.
Πριν από περίπου μια δεκαετία η PayPal έκανε ακριβώς το ίδιο στο διαδίκτυο, όταν εφηύρε έναν ευκολότερο τρόπο για την ασφαλή μεταφορά χρημάτων από τους χρήστες του eBay (EBAY). Τώρα η PayPal έχει 94 εκατ. ενεργούς λογαριασμούς και τα ετήσια έσοδά της αγγίζουν τα 4 δισ. δολάρια, από τις συναλλαγές ύψους 92 δισ. δολαρίων που διενεργούνται μέσω PayPal –περίπου το 18% του συνολικού ηλεκτρονικού εμπορίου. Η επόμενη πλατφόρμα πληρωμών θα είναι το gadget που έχετε στην τσέπη σας.
Φύγε εσύ, έλα εσύ
Ποιος θα μπορούσε να εκτοπίσει το PayPal και να κερδίσει ένα κομμάτι της πίτας του νομίσματος; Η πιο εύλογη εκδοχή είναι τα κυρίαρχα δίκτυα επικοινωνιών που λειτουργούν στις φορητές συσκευές με εκατομμύρια ενεργούς καταναλωτές. Πέραν των δικτύων κινητής, η Apple (AAPL) έχει μια καταναλωτική βάση μέσω του iTunes. Η Google (GOOG), απασχολημένη με την υποστήριξη της αναζήτησης, καθώς οι καταναλωτές μετατοπίζονται στις φορητές συσκευές, πρόσφατα συνέπραξε με τη MasterCard και τη Citigroup (C) για να εντάξει τη λειτουργία πληρωμής μέσω κινητών τηλεπικοινωνιών στα τηλέφωνα που τρέχουν το Android.
Ωστόσο, σήμερα το Facebook αφενός μεν είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγεμόνας του διαδικτύου (πάνω από 500 εκατ. χρήστες αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στις σελίδες του από οποιοδήποτε άλλο site), αφετέρου δε αποτελεί κυρίαρχη εφαρμογή (application) στα smartphones. Πέραν αυτής της πελατειακής βάσης, το Facebook έχει ενσωματώσει κουμπιά «μου αρέσει» σχεδόν σε όλους τους μεγάλους ιστότοπους, πρακτικά χωρίς ανταγωνιστές σε αυτό το widget. Το Facebook έχει πείσει μεγάλες εταιρείες λιανικού εμπορίου να αναπτύξουν ιστοσελίδες στην πλατφόρμα του, οι οποίες ονομάζονται Facebook Pages. Επίσης, η υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης έχει ήδη νόμισμα, τις Πιστωτικές Μονάδες. Εξάλλου, πρόσφατα επέκτεινε τα συστήματα πληρωμών της με το Facebook Payments, το οποίο όπως ισχυρίστηκε προορίζεται για τις πληρωμές προς τους δημιουργούς εφαρμογών. Ωστόσο, στα έγγραφα σύστασής του το Facebook Payments αναφέρει ότι «συστήνεται για τον σκοπό της διεξαγωγής κάθε νόμιμης επιχειρηματικής συναλλαγής». Άραγε είναι τυχαίο;
Εάν μόλις ένας στους πέντε χρήστες του Facebook υιοθετούσε το σύστημα των Πιστωτικών Μονάδων για την αγορά προϊόντων, η υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης θα έφτανε σε μέγεθος την PayPal. Και μόλις αποκτήσουμε εξοικείωση με το σύστημα των Πιστωτικών Μονάδων, θα μπορούσε να γίνει η μετάβαση σε μια «παραδοσιακή» παγκόσμια τράπεζα, που θα αποθήκευε τα χρηματοπιστωτικά μας στοιχεία σαν πόντους σε πετράδια στο Bejeweled Blitz, ένα άλλο δημοφιλές διαδικτυακό παιχνίδι του Facebook.
Πέραν του βραβείου του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, ο χρηματοοικονομικός κλάδος θα αποτελούσε μια ευφυή αμυντική κίνηση για το Facebook. Η βασική πρόκληση της υπηρεσίας κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι μπορεί να είναι υπερεκτιμημένη, βάσει των επενδυτών που προσδοκούν περαιτέρω ανάπτυξη, ενώ τα τρέχοντα μοντέλα εσόδων δεν αυξάνονται εκθετικά. Καθώς ολοένα και περισσότεροι χρήστες του Facebook «μετακομίζουν» στις μικρότερες οθόνες των φορητών συσκευών, οι διαφημίσεις θα καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο και τα έσοδα που αποφέρουν ανά χρήστη ενδέχεται να μειωθούν. Το Facebook δεν μπορεί να αντλήσει μεγάλα κέρδη από την πώληση προσωπικών δεδομένων των καταναλωτών, εφόσον σύμφωνα με την ισχύουσα πολιτική απορρήτου απαγορεύεται η διάθεση πληροφοριών που ταυτίζονται με συγκεκριμένα πρόσωπα σε διαφημιστικές εταιρείες χωρίς την άδεια του χρήστη. Αντιθέτως, οι Πιστωτικές Μονάδες του Facebook δεν έχουν και πολλούς φυσικούς περιορισμούς.
Οι φίλοι που διαχειρίζονται τα βιβλιάρια επιταγών μας είναι παντοτινοί
Εάν το Facebook μετατρεπόταν σε ένα χρηματοοικονομικό κολοσσό, θα απέφευγε τη μοίρα πολλών άλλοτε δημοφιλών δικτύων, όπως τα Prodigy, AOL (AOL), Friendster, Second Life και MySpace (NWS), που κάποτε ονειρευόντουσαν κι αυτά ότι θα κρατούσαν για πάντα. Προκειμένου να επιβιώσει, το Facebook πρέπει να γίνει κάτι περισσότερο από μια εντυπωσιακή υπηρεσία e-mail. Οι χρήστες που ανταλλάζουν φωτογραφίες και κουτσομπολιά με τους φίλους τους μπορεί να δυσκολεύονται να ξεκολλήσουν από τις ιστοσελίδες του. Όμως αν ανεβάσουν εκεί τους λογαριασμούς τους, τότε ίσως πράγματι το Facebook να κρατήσει για πάντα.
Ο Ben Kunz είναι διευθυντής στρατηγικής ανάπτυξης της Mediassociates, μιας εταιρείας σχεδιασμού media και στρατηγικής διαδικτύου. Γράφει στο μπλογκ στρατηγικής διαφημίσεων ThoughtGadgets.com.
