1.Στον Οργανισμό Κοινής Ωφέλειας Α χορηγούνται 10.000 άδειες εκπομπής. Κρατά τις 8.000 για αντιστάθμιση των εκπομπών και διαθέτει τις υπόλοιπες 2.000 προς διαπραγμάτευση. 2.Μεταφέρει τις άδειες στην εταιρεία Β, χρηματιστηριακή που ειδικεύεται στην εμπορία αδειών εκπομπής. 3.Οι άδειες φιλοξενούνται στον λογαριασμό που διατηρεί η εταιρεία στο μητρώο της Πράγας, που διαθέτει αρχείο του συνόλου των τσεχικών αδειών εκπομπής. 4.Χάκερς εισβάλλουν στο τσεχικό μητρώο, παίρνουν τον έλεγχο της κίνησης του λογαριασμού της εταιρείας Β και μεταφέρουν τις άδειες στον λογαριασμό της εταιρείας-βιτρίνας Χ, σε μητρώο άλλης χώρας. 5.Οι κλεμμένες άδειες πωλούνται στην αγορά spot και τα χρήματα από τα έσοδα δρομολογούνται κατάλληλα, ώστε να καταλήξουν στα χέρια των παρανόμων.
Άδειες εκπομπής αέριων ρύπων. Σε κατάσταση πολιορκίας η αγορά άνθρακα από τους αδίστακτους κυβερνοκλέφτες. Τι δεν εχει ηεσει ακόμα στα χέρια τους... Πάντα σε ετοιμότητα για μια νέα ευκαιρία κλοπής, οι χάκερς προσπαθούν να βρουν ρωγμές στο σύστημα διαπραγμάτευσης αδειών εκπομπής ρύπων.
Αποκλειστικό
Bloomberg Businessweek
Ο Νίκος Τορνικίδης θυμάται να κάνει τη συνηθισμένη διαδρομή προς τη δουλειά του στις 19 Ιανουαρίου, περνώντας μπροστά από τον ναό του Αγίου Μιχαήλ, ένα ορόσημο μπαρόκ αρχιτεκτονικής του Brno, μιας κωμόπολης 400.000 κατοίκων της Τσεχίας. Έφτασε στην εταιρεία στις 8 παρά τέταρτο και ήταν έτοιμος να καθίσει στο γραφείο, όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Στη γραμμή ήταν το αφεντικό του, ο Dalibor Musil, πρόεδρος της Blackstone Global Ventures, μιας μικρής χρηματιστηριακής που ειδικεύεται στη διαπραγμάτευση αδειών εκπομπής καυσαερίων μέσω της αγοράς άνθρακα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν έχει σχέση με τον όμιλο Blackstone. Με πνιγμένη φωνή, ο Musil ανακοινώνει στον υπάλληλό του ότι 475.000 άδειες αξίας 7 εκατ. ευρώ είχαν εξαφανιστεί από τους λογαριασμούς της εταιρείας. «Προφανώς, ταράχτηκα», δήλωσε ο 45χρονος Τορνικίδης, «αλλά παρέμεινα ψύχραιμος, αν και είμαι μισός Έλληνας».
Όποιοι και αν ήταν οι κλέφτες, είχαν επιλέξει πολύ καλά τον χρόνο που θα χτυπούσαν. Ο Τορνικίδης λέει ότι σχεδίαζε να πουλήσει δικαιώματα μέσα στις επόμενες εβδομάδες και το μητρώο της Πράγας, που είναι ο επίσημος θεματοφύλακας του συνόλου των τσεχικών δικαιωμάτων άνθρακα, βρισκόταν μόνο λίγες μέρες πριν από την προγραμματισμένη αναβάθμιση της ασφάλειας του δικτύου που θα του εξασφάλιζε μεγαλύτερη προστασία έναντι των ηλεκτρονικών απειλών. Την ίδια εκείνη μέρα, η δημόσιων συμφερόντων τσε-χική εταιρεία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας CEZ έμαθε ότι μερικές από τις άδειές της είχαν επίσης εξαφανιστεί από το μητρώο, σύμφωνα με τον εμπορικό διευθυντή της, Alan Svoboda. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έχει τη γενική εποπτεία της αγοράς, διέταξε την αναστολή λειτουργίας και των 30 εθνικών μητρώων. Μέχρι στιγμής, μόνο στα μισά από αυτά έχει επιτραπεί η επαναλειτουργία.
Η αγορά άνθρακα της Ευρώπης βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας. Από τον Νοέμβριο χάκερς έχουν εισβάλει στα ηλεκτρονικά συστήματα των εθνικών μητρώων ή έχουν υποκλέψει τους κωδικούς πρόσβασης εταιρειών στη Ρουμανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Αυστρία και την Τσεχία, αποσπώντας 80 εκατ. δολάρια σε δικαιώματα εκπομπής. Το νούμερο αυτό είναι αποτέλεσμα υπολογισμών του Bloomberg, που βασίζεται σε δεδομένα που έχουν αντληθεί από μητρώα και εταιρείες που έχουν αναφέρει υποκλοπές. Οι ευρωπαϊκές Αρχές ασχολούνται εντατικά με την υπόθεση, ωστόσο δεν έχουν καταφέρει ακόμα να βρουν την άκρη του νήματος. «Εικάζουμε ότι τουλάχιστον οι πρόσφατες επιθέσεις εναντίον των ευρωπαϊκών μητρώων διαπραγμάτευσης αδειών εκπομπής συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα», λέει σε μια ηλεκτρονική επιστολή του ο διευθυντής της Europol, Rob Wainwright.
Τα εγκλήματα αυτά αποτελούν τροχοπέδη στην ολοκλήρωση του φιλόδοξου σχεδίου της Ευρώπης να αποτελέσει διεθνές πρότυπο για προγράμματα ανταλλαγής δικαιωμάτων ρύπων με σκοπό την καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (ETS), περίπου 11.000 εργοστάσια και βιομηχανίες έχουν εκδώσει άδειες εκπομπής καυσαερίων, τις οποίες μπορούν να πωλούν και να αγοράζουν μεταξύ τους.
Κάθε άδεια δίνει σε μια επιχείρηση το δικαίωμα να εκπέμπει έναν τόνο διοξειδίου του άνθρακα ή το ισοδύναμο του. Στα έξι χρόνια εφαρμογής του συστήματος, η αγορά διαπραγμάτευσης άνθρακα της ηπείρου έχει εξελιχθεί από το μηδέν σε μια αγορά που άγγιξε την περσινή χρονιά τα 110 εκατ. δολάρια. Περίπου το ένα πέμπτο όλων των συναλλαγών λαμβάνουν χώρα στην αγορά spot, που είναι το κομμάτι που δέχτηκε τις πρόσφατες επιθέσεις. «Ήταν ένα σοκ πολύ επιζήμιο για την εικόνα και την αξιοπιστία του συστήματος», σχολιάζει η Yvon Slingenberg, προϊσταμένη της μονάδας για την εμπορία εκπομπής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αποκλειστικό
Bloomberg Businessweek
Ο Νίκος Τορνικίδης θυμάται να κάνει τη συνηθισμένη διαδρομή προς τη δουλειά του στις 19 Ιανουαρίου, περνώντας μπροστά από τον ναό του Αγίου Μιχαήλ, ένα ορόσημο μπαρόκ αρχιτεκτονικής του Brno, μιας κωμόπολης 400.000 κατοίκων της Τσεχίας. Έφτασε στην εταιρεία στις 8 παρά τέταρτο και ήταν έτοιμος να καθίσει στο γραφείο, όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Στη γραμμή ήταν το αφεντικό του, ο Dalibor Musil, πρόεδρος της Blackstone Global Ventures, μιας μικρής χρηματιστηριακής που ειδικεύεται στη διαπραγμάτευση αδειών εκπομπής καυσαερίων μέσω της αγοράς άνθρακα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν έχει σχέση με τον όμιλο Blackstone. Με πνιγμένη φωνή, ο Musil ανακοινώνει στον υπάλληλό του ότι 475.000 άδειες αξίας 7 εκατ. ευρώ είχαν εξαφανιστεί από τους λογαριασμούς της εταιρείας. «Προφανώς, ταράχτηκα», δήλωσε ο 45χρονος Τορνικίδης, «αλλά παρέμεινα ψύχραιμος, αν και είμαι μισός Έλληνας».
Όποιοι και αν ήταν οι κλέφτες, είχαν επιλέξει πολύ καλά τον χρόνο που θα χτυπούσαν. Ο Τορνικίδης λέει ότι σχεδίαζε να πουλήσει δικαιώματα μέσα στις επόμενες εβδομάδες και το μητρώο της Πράγας, που είναι ο επίσημος θεματοφύλακας του συνόλου των τσεχικών δικαιωμάτων άνθρακα, βρισκόταν μόνο λίγες μέρες πριν από την προγραμματισμένη αναβάθμιση της ασφάλειας του δικτύου που θα του εξασφάλιζε μεγαλύτερη προστασία έναντι των ηλεκτρονικών απειλών. Την ίδια εκείνη μέρα, η δημόσιων συμφερόντων τσε-χική εταιρεία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας CEZ έμαθε ότι μερικές από τις άδειές της είχαν επίσης εξαφανιστεί από το μητρώο, σύμφωνα με τον εμπορικό διευθυντή της, Alan Svoboda. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έχει τη γενική εποπτεία της αγοράς, διέταξε την αναστολή λειτουργίας και των 30 εθνικών μητρώων. Μέχρι στιγμής, μόνο στα μισά από αυτά έχει επιτραπεί η επαναλειτουργία.
Η αγορά άνθρακα της Ευρώπης βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας. Από τον Νοέμβριο χάκερς έχουν εισβάλει στα ηλεκτρονικά συστήματα των εθνικών μητρώων ή έχουν υποκλέψει τους κωδικούς πρόσβασης εταιρειών στη Ρουμανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Αυστρία και την Τσεχία, αποσπώντας 80 εκατ. δολάρια σε δικαιώματα εκπομπής. Το νούμερο αυτό είναι αποτέλεσμα υπολογισμών του Bloomberg, που βασίζεται σε δεδομένα που έχουν αντληθεί από μητρώα και εταιρείες που έχουν αναφέρει υποκλοπές. Οι ευρωπαϊκές Αρχές ασχολούνται εντατικά με την υπόθεση, ωστόσο δεν έχουν καταφέρει ακόμα να βρουν την άκρη του νήματος. «Εικάζουμε ότι τουλάχιστον οι πρόσφατες επιθέσεις εναντίον των ευρωπαϊκών μητρώων διαπραγμάτευσης αδειών εκπομπής συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα», λέει σε μια ηλεκτρονική επιστολή του ο διευθυντής της Europol, Rob Wainwright.
Τα εγκλήματα αυτά αποτελούν τροχοπέδη στην ολοκλήρωση του φιλόδοξου σχεδίου της Ευρώπης να αποτελέσει διεθνές πρότυπο για προγράμματα ανταλλαγής δικαιωμάτων ρύπων με σκοπό την καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (ETS), περίπου 11.000 εργοστάσια και βιομηχανίες έχουν εκδώσει άδειες εκπομπής καυσαερίων, τις οποίες μπορούν να πωλούν και να αγοράζουν μεταξύ τους.
Κάθε άδεια δίνει σε μια επιχείρηση το δικαίωμα να εκπέμπει έναν τόνο διοξειδίου του άνθρακα ή το ισοδύναμο του. Στα έξι χρόνια εφαρμογής του συστήματος, η αγορά διαπραγμάτευσης άνθρακα της ηπείρου έχει εξελιχθεί από το μηδέν σε μια αγορά που άγγιξε την περσινή χρονιά τα 110 εκατ. δολάρια. Περίπου το ένα πέμπτο όλων των συναλλαγών λαμβάνουν χώρα στην αγορά spot, που είναι το κομμάτι που δέχτηκε τις πρόσφατες επιθέσεις. «Ήταν ένα σοκ πολύ επιζήμιο για την εικόνα και την αξιοπιστία του συστήματος», σχολιάζει η Yvon Slingenberg, προϊσταμένη της μονάδας για την εμπορία εκπομπής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στη βιασύνη τους να δομήσουν μια νέα αγορά, οι αρχιτέκτονες του ETS έδωσαν μεγαλύτερη έμφαση στην ευκολία στη χρήση παρά στην ασφάλεια, σύμφωνα με τον Emmanuel Fages, επικεφαλής της εταιρείας ερευνών άνθρακα ORBEO, της χρηματιστηριακής δικαιωμάτων εκπομπής της Societe Generale και της εταιρείας χημικών Rhodia. Αντί να δημιουργήσουν ένα κεντρικό μητρώο, επέτρεψαν σε κάθε κράτος-μέλος να φτιάξει το δικό του.
Οι δημιουργοί του συστήματος κατέστησαν εύκολο και χαμηλού κόστους το άνοιγμα λογαριασμών για αγοραπωλησίες αδειών άνθρακα, λέει ο Fages. Μέχρι πέρυσι η Εσθονία δεν απαιτούσε τίποτα παραπάνω από μια επικυρωμένη γνωμάτευση νομιμοποίησης της εταιρείας και ένα στοιχείο ταυτότητας.Η χώρα έχει σταματήσει να δέχεται νέες αιτήσεις και βρίσκεται σε διαδικασία κατάρτισης ενός πιο αυστηρού κανονισμού. Στην Τσεχία στοιχίζει μόλις 1.200 κορώνες (περίπου 50 ευρώ) για να ανοίξει κανείς λογαριασμό και 1.000 κορώνες η μηνιαία διαχείρισή του. «(Οι Ευρωπαίοι) είμαστε αφελείς», λέει ο Fages. «Δεν μας πέρασε από το μυαλό ότι η αγορά αυτή θα προσέλκυε το ενδιαφέρον κάποιων κακών ανθρώπων».
Στο ξεκίνημα των επιθέσεων, γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες αφοσιώθηκαν στην επιτάχυνση των εργασιών επίβλεψης της αγοράς άνθρακα, για τη δημιουργία ενός ενιαίου πανευρωπαϊκού μητρώου το 2013. Στο μεταξύ, στο Brno, η Blackstone περιμένει ακόμα να της επιστραφούν τα δικαιώματά της. «Παίρνει πολύ χρόνο», λέει ο Τορνικίδης. Στις 9 Μαρτίου η τσεχική κυβέρνηση υποσχέθηκε να αποζημιώσει την Blackstone και τη CEZ για τις κλοπές.
Η αγορά άνθρακα προσπαθεί με αργούς ρυθμούς να επουλώσει τις πληγές της από τα τελευταία γεγονότα. Από την επανέναρξη της διαπραγμάτευσης, στις 4 Φεβρουαρίου, ο μέσος ημερήσιος όγκος συναλλαγών στο BlueNext μειώθηκε κατά 70% σε σύγκριση με τον μήνα πριν από τη διακοπή. H Barclays Capital, που συμμετείχε στο ETS ήδη από το ξεκίνημά του, αποφάσισε να διακόψει τη δραστηριοποίησή της στην αγορά spot μετά την εισβολή χάκερς στο ρουμανικό μητρώο, τον Νοέμβριο, και την πώληση ορισμένων εκ των κλεμμένων αδειών στην αγορά.
«Δεν βλέπω κάτι άλλο εκτός από πονοκέφαλο και αγωνία», λέει ο Louis Redshaw, διευθυντής περιβαλλοντικών αγορών στη Barclays Capital του Λονδίνου. «Δεν έχω καμία όρεξη να μπω στη φυλακή ως κλεπταποδόχος».
