Του Greg Blonder
Φανταστείτε ότι ανοίγετε ένα αρτοποιείο μαζί με τα ξαδέλφια σας. Εργάζεστε σκληρά 18 ώρες την ημέρα για να χτίσετε την πελατεία σας και διαπιστώνετε τελικά πως ο ξάδερφός σας, ο Τζόι, βλέπει το μερίδιο του στην επιχείρηση σαν τροχό ρουλέτας. Αποσύρει μετρητά κάθε φορά που το αρτοποιείο αντιμετωπίζει δυσκολίες αντί να συσπειρωθεί με την οικογένεια για να σωθεί η επιχείρηση. Ο ίδιος δεσμεύει τις μετοχές του σε συμφωνία με έναν ανταγωνιστή για να αγοράσει ένα σκάφος. Έπειτα ο Τζόι τις επαναγοράζει πάνω στην ώρα για να «ψηφίσει» την αποχώρηση του άλλου ξαδέρφου σας, του Έντι, από την κουζίνα.
Κανείς, που σκέφτεται λογικά, δεν θα ανεχόταν τέτοιου είδους συμπεριφορά, ακόμα και από τον αγαπημένο γιο της θείας.
Η συμπεριφορά αυτή ωστόσο θυμίζει τυπική λειτουργική διαδικασία όταν μιλάμε για το χρηματιστήριο. Εκεί, πολλοί επενδυτές συμπεριφέρονται σαν τον ξάδελφο Τζόι, νοιάζονται δηλαδή περισσότερο για τη δική τους τσέπη παρά για τη δημιουργία επιχειρήσεων με αξία.
Πώς μπορούμε λοιπόν να μετατρέψουμε τους κερδοσκόπους σε επενδυτές;
Ο λανθασμένος τρόπος θα ήταν η ενίσχυση των ασφαλειών και των αυτόματων διακοπτών (circuit breakers) στις συναλλαγές, όπως προτάθηκε τον περασμένο μήνα από την αμερικανική επιτροπή "Flash Crash" που απαρτίζεται από μέλη της Επιτροπής Εποπτείας Αγοράς Εμπορευμάτων (CFTC) και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Το ίδιο ισχύει και για την περαιτέρω αποκάλυψη στοιχείων για τις συναλλαγές. Αλλά και τον περιορισμό των bonus ή των ανώτατων ορίων αμοιβών. Όλοι οι άνω τρόποι στοχεύουν τα συμπτώματα και όχι τη ρίζα του προβλήματος που είναι η ανισορροπία μεταξύ του μετόχου και του συστήματος χρηματοοικονομικών αξιών της επιχείρησης. Θα βρεθούμε πιο κοντά στη λύση του προβλήματος αν δούμε την κατοχή μετοχών ως μια ιδιωτική επένδυση.
Στην υπηρεσία τριών κυρίαρχων αφεντάδων
Κάθε επιχείρηση υπηρετεί τρεις αφέντες: Τους επενδυτές, τους πελάτες και τους υπαλλήλους της. Όλοι είναι απαραίτητοι με το δικό τους τρόπο. Χωρίς πελάτες, η επιχείρηση δεν έχει έσοδα. Χωρίς εργαζόμενους, δεν έχει προϊόν ή μελλοντικά κέρδη. Χωρίς μετόχους, δεν υπάρχει κεφάλαιο ή ρευστότητα.
Χωρίς αμφιβολία, οι ιδιωτικοί μέτοχοι αξίζουν μια θέση στο τραπέζι. Τα μετρητά τους, η εμπειρία και η υπομονή τους τροφοδοτούν την επιχείρηση με το χρόνο και τους πόρους για να πετύχει.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, το διάστημα που ο μέσος μέτοχος συνεχίζει να διακρατά τις μετοχές του στο χαρτοφυλάκιό του έχει μειωθεί από τα περίπου επτά χρόνια σε μερικούς μόνο μήνες. Όπως ο Τζόι, έτσι και οι «επενδυτές» δεν είναι πιστοί σε μια εταιρεία, τους εργαζόμενους ή τους πελάτες της. Ενδιαφέρονται μόνο για την τιμή της μετοχής της. Αναζητούν το κέρδος αλλά αποποιούνται των ευθυνών. Γιατί θα πρέπει αυτοί να κυριαρχούν στο οικονομικό σύστημα;
Ακόμη και μετά την κατάρρευση του χρηματοοικονομικού συστήματος, διατηρώ την πίστη μου στις ανοικτές αγορές.
Όμως, ως προς την ακολουθούμενη πολιτική και την συνετή οικονομική διαχείριση, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αντιμετωπίζονται οι επενδυτές που «χτυπούν και φεύγουν» με μεγαλύτερη επιείκεια από τους τζογαδόρους. Πρέπει να ενθαρρύνουμε τους επενδυτές να αξιολογούν προσεκτικά τις μακροπρόθεσμες προοπτικές μιας εταιρείας -προτού επενδύσουν σε αυτήν- ώστε η τιμή της μετοχής της να αντικατοπτρίζει την πραγματική αξία της, χωρίς να χρωματίζεται από την κερδοσκοπική εκμετάλλευση.
Εκδώστε δύο τύπους μετοχών: για μακροπρόθεσμη επένδυση και για κερδοσκοπία
Πώς; Δημιουργήστε δύο κατηγορίες μετοχών για όλες τις εισηγμένες επιχειρήσεις. Οι μετοχές τύπου Α θα πρέπει να κρατούνται για τουλάχιστον ένα έτος μετά την αγορά. Οι μετοχές τύπου Β θα μπορούν να εμπορεύονται ελεύθερα.
Μόνο οι μετοχές τύπου Α θα γίνονται αποδεκτές για την επιβολή χαμηλότερης φορολογίας επί των μακροπρόθεσμων κεφαλαιακών κερδών (οι traders των μετοχών κατηγορίας Β σπάνια θα εξασφάλιζαν μακροπρόθεσμα οφέλη, ωστόσο η διάκριση αυτή θα τραβούσε τη βασική διαχωριστική γραμμή μεταξύ των δύο κατηγοριών).
Από τη στιγμή που οι κύκλοι της αγοράς στις ΗΠΑ είναι συνήθως πενταετούς διάρκειας και οι εταιρείες εκτιμούν τη σταθερή χρηματοδότηση σε χαλεπούς καιρούς,θα επιμέριζα τον φόρο υπεραξίας από το 20% (για ένα έτος), στο 5% (αν διαρκούσε πέντε χρόνια ή περισσότερο.
Επίσης, μόνο οι μετοχές τύπου Α θα προκρίνονταν για τη λήψη μερισμάτων. Εάν δεν επενδύετε στη μακροπρόθεσμη υγεία της εταιρείας, δεν αξίζετε μερίδιο του πλούτου που έχει συσσωρευτεί.
Τέλος, μόνο οι κάτοχοι μετοχών τύπου Α θα είχαν δικαίωμα ψήφου.
Απομειώστε τις απώλειες των «B» όπως πρέπει να κάνουν οι τζογαδόροι.
Οι κεφαλαιακές ζημιές από τις μετοχές κατηγορίας Β θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως χρέη από τζόγο - να φοροαπαλάσσονται μόνο κατά το τρέχον έτος και μόνο αν αντισταθμίζονται από βραχυπρόθεσμα κέρδη άλλων μετοχών κατηγορίας Β. Εάν «ρίχνετε τα ζάρια» των μετοχών συχνότερα από μία φορά το χρόνο, τότε τζογάρετε και δεν επενδύετε στη δύναμη της οικονομίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες πλατφόρμες, η αντικατάσταση των μετοχών από μετοχές των δύο αυτών κατηγοριών θα μπορούσε να ολοκληρωθεί εντός τριών ετών. Η αλλαγή θα ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, ανεπαίσθητη, εάν το κοινωνικό σύνολο ήταν πρόθυμο. Μια απλοποιημένη εκδοχή του Νόμου 144 των ΗΠΑ εφαρμόζεται στην περίπτωση των μετοχών κλάσης Α. Και με τον διεθνή εντοπισμό της βάσης κόστους της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς να καθιερώνεται το τρέχον έτος οι υπολογισμοί υπεραξίας θα γίνονται σχεδόν αυτόματα.
Οι εταιρείες που κάνουν αρχική δημόσια προσφορά μπορεί να επιλέξουν να εκδίδουν μόνο μετοχές τύπου Α, αφήνοντας τις μετοχές «Β» στο περιθώριο. Στοιχηματίζω πως η Google (GOOG) -ανάμεσα σε άλλες μεγάλες IPO- θα είχε ενταχθεί στην ομάδα των «Α».
Ήρθε η ώρα για τον Τζόι να μπει στην ομάδα ή να πάρει πόδι από την κουζίνα.
O Greg Blonder, πρώην επικεφαλής τεχνικός σύμβουλος στην AT&T, είναι επιχειρηματίας και επενδυτής καινοτομικών κεφαλαίων στη Νέα Υόρκη.
