Της Maha Hosain Aziz
Όταν είμαστε μικροί ονειρευόμαστε τι θέλουμε να γίνουμε όταν μεγαλώσουμε. Όμως σήμερα οι αναποτελεσματικές κυβερνήσεις συνθλίβουν τα όνειρα πολλών νέων ανθρώπων πριν κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον επαγγελματικό στίβο. Το ψυχολογικό τίμημα που πληρώνουν οι εγκλωβισμένοι στην ανεργία νέοι είναι ανυπολόγιστο. Σε ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής οι απογοητευμένοι άνεργοι νέοι συνεχίζουν να κατεβαίνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν, εν μέρει γιατί οι κυβερνήσεις τους δεν δημιουργούν ευκαιρίες για απασχόληση. Θα μπορούσαν αυτές οι κοινωνικές αναταραχές, οι οποίες ξεκινούν από τους νέους, να πλήξουν και τις πολιτικά ανεπαρκείς χώρες της Νότιας Ασίας;
Σύμφωνα με την πρόσφατη Έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις στην Απασχόληση» του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, στη Νότια Ασία η ανεργία στις ηλικίες 15 έως 24 είναι 9,5%, ποσοστό σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με το 12,6% παγκοσμίως και το 20% στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Ωστόσο, σύμφωνα με την Έκθεση, τα στατιστικά στοιχεία δεν αντιπροσωπεύουν τους νέους που απογοητεύτηκαν και σταμάτησαν να ψάχνουν για δουλειά. Στη Νότια Ασία, σημειώνεται, «οι νέοι είναι 3,5 φορές πιο πιθανό να είναι άνεργοι σε σχέση με τους ενήλικες». Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην περιοχή καταγράφεται στη Σρι Λάνκα, όπου η υποαπασχόληση πλήττει το 20,7% των νέων.
Οι υπεύθυνοι χάραξης της νοτιοασιατικής πολιτικής εξακολουθούν να εστιάζουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης πάση θυσία, με την παραδοχή ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο μακροπρόθεσμα θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Το 2010 η περιφερειακή ανάπτυξη έφτασε στο 8.9%, ωθούμενη προς τα πάνω από το 9,7% της Ινδίας, αλλά και προς τα κάτω από χώρες όπως οι Μαλδίβες (3,4%), το Νεπάλ (3%) και το Πακιστάν (4,8%).
Οι κάτω των 30 αποτελούν σχεδόν το 50% του πληθυσμού
Παράλληλα με τις μακροοικονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές για την ώθηση της ανάπτυξης, οι οποίες μπορεί στο μέλλον να ενισχύουν την απασχόληση, είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν εξειδικευμένες θέσεις εργασίας για τους νέους που είναι άνεργοι σήμερα. Η ανάγκη αυτή είναι ιδιαίτερα επιτακτική στη Νότια Ασία, όπου ο μισός σχεδόν πληθυσμός είναι κάτω των 30 ετών. Παραδείγματος χάρη, στη Σρι Λάνκα και το Αφγανιστάν το 41% και το 58% των πολιτών αντίστοιχα ανήκουν σ’ αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Πέραν της καταπολέμησης του πληθωρισμού και της υιοθέτησης μέτρων κοινωνικής πρόνοιας, όλα τα πολιτικά καθεστώτα της περιοχής πρέπει να θέσουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους, προτού οι απογοητευμένοι, οργισμένοι άνεργοι νέοι αποφασίσουν ότι η μόνη τους λύση είναι να βγουν στους δρόμους και να εξεγερθούν.
Η επιχειρηματικότητα ως βιώσιμη στρατηγική ενίσχυσης της παγκόσμιας ανάπτυξης συζητήθηκε από τους επιχειρηματικούς και πολιτικούς ηγέτες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός τον Ιανουάριο 2011. Το Φεβρουάριο η κυβέρνηση Ομπάμα δημοσίευσε τη Στρατηγική Αμερικανικής Καινοτομίας, η οποία δίνει έμφαση στην «υψηλή ανάπτυξη και την στηριζόμενη στην καινοτομία επιχειρηματικότητα», θεωρώντας την κομβικό σημείο για την πρόοδο των ΗΠΑ και την ασφαλή απομάκρυνσή τους από τη Μεγάλη Ύφεση. Μια τέτοια στρατηγική δημιουργίας θέσεων εργασίας θα έπρεπε να υιοθετηθεί και στην περίπτωση των άνεργων νέων της Νότιας Ασίας.
Είναι σημαντικό τα προγράμματα επιχειρηματικότητας να προσαρμοστούν ειδικά για τους νέους που κατά πάσα πιθανότητα είναι άνεργοι εδώ και χρόνια. Τα προγράμματα αυτά πρέπει να λάβουν υπόψη τους την ψυχολογία των ανικανοποίητων νέων ανθρώπων, που μπορεί πλέον να έχουν ήδη αποθαρρυνθεί σε τέτοιο βαθμό που να μην ψάχνουν καν για δουλειά, ή μπορεί να μην είναι σε θέση να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση. Όσο περιμένουμε τις κυβερνητικές πολιτικές ανάπτυξης να αποδώσουν και μακροπρόθεσμα να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, η επαγγελματική επιχειρηματικότητα ίσως αποτελεί μια λύση για άμεση απασχόληση, τουλάχιστον ορισμένων από τους χρόνια άνεργους νέους.
Επαγγελματική κατάρτιση και κεφάλαια εκκίνησης
Η επαγγελματική επιχειρηματικότητα θα επέτρεπε στους άνεργους νέους να μάθουν νέα επαγγέλματα, καθώς και τα βασικά επιχειρηματικά προσόντα που απαιτούνται για την αυτοαπασχόληση στον κλάδο που επέλεξαν. Θα απαιτούνταν μια σωστά διαφημισμένη, συλλογική προσπάθεια των πολιτικών σχεδιαστών, των ινστιτούτων κατάρτισης και των πανεπιστημίων, για την προσέλκυση των χρόνια άνεργων νέων. Τα τοπικά πανεπιστήμια θα μπορούσαν να προσφέρουν μαθήματα επιχειρηματικότητας στα ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης. Ο συνδυασμός κρατικής και ιδιωτικής χρηματοδότησης θα μπορούσε να υποστηρίξει αυτά τα εκπαιδευτικά προγράμματα, ακόμα και να παρέχει κεφάλαια εκκίνησης για να δελεάσει τους νέους να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις, βάσει της επαγγελματικής τους επιμόρφωσης.
Προς το παρόν οι στρατηγικές άμεσης δημιουργίας θέσεων απασχόλησης για τους άνεργους νέους φαίνεται να διαφεύγουν της προσοχής των νοτιοασιατικών κυβερνήσεων, δεδομένης της προτεραιότητας που δίνουν στο κυνήγι υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να καταπολεμήσουν την ανισότητα που βιώνει η νέα γενιά μέσω προγραμμάτων δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, όπως είναι η επαγγελματική επιχειρηματικότητα που έχει σχεδιαστεί ειδικά για τους αυξανόμενους πληθυσμούς των σημερινών άνεργων νέων –προτού η «ωρολογιακή βόμβα», όπως την χαρακτήρισε ο επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν, εκραγεί και σε αυτήν την περιοχή του κόσμου.
Η Maha Hosain Aziz διδάσκει Νοτιοασιατικές Πολιτικές Επιστήμες στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
