Του Nick Skrekas
ΑΘΗΝΑ (Dow Jones)—Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στην προσπάθειά της να αντλήσει το πολύ «βαρύ» ποσό των 50 δισ. ευρώ μέσω ιδιωτικοποιήσεων μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, ωστόσο αναλυτές εκτιμούν ότι ο στόχος είναι εφικτός για την υπερχρεωμένη χώρα της Μεσογείου.
Το κλειδί στην υπόθεση, υποστηρίζουν, είναι η κυβέρνηση να αξιοποιήσει την κρατική ακίνητη περιουσία - που σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις ανέρχεται σε πάνω από 250 δισ. ευρώ – μέσα από μια σειρά καινοτόμων τεχνικών χρηματοδότησης.
Όμως για να γίνει αυτό, η κυβέρνηση πρέπει επίσης να λύσει το γόρδιο δεσμό των γραφειοκρατικών, πολιτικών και νομικών ζητημάτων που έχουν εμποδίσει προηγούμενες προσπάθειες της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει την τεράστια εδαφική περιουσία.
«Η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει πάνω από 50 δισ. ευρώ μόνο μέσω πώλησης γης αλλά μόνο αν το κάνουμε σωστά», εκτιμά η Έλενα Παναρίτη, βουλευτής του κυβερνόντος σοσιαλιστικού κόμματος, ΠΑΣΟΚ, και πρώην οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας ειδική σε δικαιώματα ιδιοκτησίας.
«Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται θεσμικές μεταρρυθμίσεις» για να ξεφύγουμε από το σημερινό λαβύρινθο και να είμαστε σε θέση να πάρουμε την σωστή αξία», πρόσθεσε.
Με την παρότρυνση των διεθνών πιστωτών της – της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου – η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να αντλήσει το τεράστιο ποσό των 50 δισ. ευρώ από έσοδα ιδιωτικοποιήσεων μέχρι το 2015.
Αυτό αντιστοιχεί στο 22% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και πιθανώς υπερδιπλάσιο από τα ποσά που έχουν αντλήσει όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις από ιδιωτικοποιήσεις την τελευταία εικοσαετία.
Όμως η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή. Ενώ ο εν λόγω στόχος των ιδιωτικοποιήσεων δεν αποτελεί τεχνικό μέρος του πακέτου των 110 δισ. ευρώ που υπέγραψε η Ελλάδα το Μάιο του 2010 με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, θεωρείται μολαταύτα, κεντρικός μοχλός για τη λειτουργία του προγράμματος λιτότητας και οικονομικής αναδιάρθρωσης.
Ο υποκείμενος στόχος είναι η Ελλάδα να μειώσει το υπέρογκο χρέος της. Στο τέλος Δεκεμβρίου, η ελληνική κυβέρνηση χρωστούσε πάνω από 340,3 δισ. ευρώ στους πιστωτές της – που είναι πάνω από μιάμιση φορά η οικονομία της Ελλάδας – κάτι που έκανε τους επενδυτές να αναμένουν ότι η Ελλάδα είτε θα αναδιαρθρώσει το χρέος είτε θα χρεοκοπήσει.
Όμως εκτός από το να μειώσει το χρέος, ένα ευρύ σχέδιο ιδιωτικοποιήσεων θα έχει και άλλα οφέλη. Μεταξύ αυτών, θα δώσει ώθηση στις μειωμένες άμεσες ξένες επενδύσεις – οι οποίες υποχώρησαν τον περασμένο χρόνο στο «φτωχό» ποσό των 1,55 δισ. ευρώ – και να τονώσει την χτυπημένη από την κρίση οικονομία της Ελλάδας, η οποία σήμερα βρίσκεται στο τρίτο έτος της ύφεσης.
Οι εκτιμήσεις για την αξία της δημόσιας γης της Ελλάδας ποικίλουν μεταξύ των 120 δισ. ευρώ και της αισιόδοξης εκτίμησης για 270 δισ. ευρώ. Όμως αυτές δεν είναι «σίγουρες» εκτιμήσεις γιατί κανείς στην πραγματικότητα δεν γνωρίζει. Το κράτος δεν έχει ποτέ καταγράψει την περιουσία του σε γη, ούτε έχει εκτιμήσει την αξία της.
Όπως έχουν τα πράγματα, αναλυτές εκτιμούν ότι περίπου το 40% της δημόσιας γης έχει καταπατηθεί και υπάρχουν άλλα νομικά και τεχνικά ζητήματα για επιπλέον 20% του συνολικού χαρτοφυλακίου. Για παράδειγμα, ολόκληρα προάστια στην Αθήνα και σημαντικά χωριά σε περιοχές της υπαίθρου έχουν χτιστεί σε γη που απαλλοτριώθηκε από το κράτος.
Επίσης, παρά τα χρόνια προσπαθειών, η Ελλάδα ακόμη δεν έχει ένα ενιαίο εθνικό κτηματολόγιο – μία από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που δεν έχουν – συνεπώς δεν υπάρχει σαφήνεια για τα δικαιώματα και τους τίτλους σε πολλά μέρη της χώρας.
Ακόμη κι έτσι, μένουν πολλά τμήματα γης διαθέσιμα και τον περασμένο χρόνο η κυβέρνηση ξεκίνησε για πρώτη φορά να καταγράφει την περιουσία της.
«Αν υιοθετήσουμε τα συμπεράσματα του ινστιτούτου ΙΣΤΑΜΕ, μόλις το 40% της δημόσιας γης είναι στην ουσία ελεύθερο για εκμετάλλευση», σημείωσε ο Αριστοτέλης Καρυτινός, γενικός διευθυντής ακίνητης περιουσίας της δεσπόζουσας στη χώρα, Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας.
«Όμως ίσως είναι εφικτό να αξιοποιήσει περίπου 30 δισ. ευρώ σε δημόσια ακίνητα έως το 2015», εκτιμά ένας άλλος επενδυτής ο οποίος διατηρεί την ανωνυμία του.
Αναμφίβολα ένα πρόβλημα είναι η αντίθεση του κόσμου. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 66% των Ελλήνων αντιτίθενται στην πώληση δημόσιας περιουσίας, με την κοινή γνώμη να είναι ήδη «φορτισμένη» από τα συνεχή μέτρα λιτότητας που επέβαλλε η Ε.Ε. και το ΔΝΤ.
Αυτό οδήγησε τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου τον περασμένο μήνα να κατευνάσει τις ανησυχίες των ψηφοφόρων ότι δεν θα γίνουν ανεξέλεγκτες πωλήσεις γης. Και πάνω από μία φορά, έχει πει ότι η κυβέρνηση δεν θα πουλήσει και άλλα ελληνικά νησιά – εκτός από αυτά που έχουν ήδη πωληθεί από προηγούμενες κυβερνήσεις.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αυτές οι αντιδράσεις μπορούν να ξεπεραστούν, εκτιμούν αναλυτές. Μία μέθοδος θα ήταν να πουλήσει η κυβέρνηση γη μέσω μίσθωσης ορισμένου χρόνου, ας πούμε για 99 χρόνια, και μετά να επιστρέψει στο κράτος. Τέτοιες μισθώσεις ορισμένου χρόνου δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα – και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η σχετικά βραχυπρόθεσμη φύση τους μειώνει την πλήρη αξία της γης – όμως τέτοιοι νόμοι θα μπορούσαν να ψηφιστούν αρκετά εύκολα.
Μία ακόμη επιλογή: να περιοριστούν οι πωλήσεις μόνο σε ακίνητα που έχει δημεύσει το ελληνικό δημόσιο μέσω κατασχέσεων, που έχουν προστεθεί στην κρατική περιουσία τα τελευταία χρόνια. Το υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας δείχνει ότι εξετάζει κάτι τέτοιο, στο πλαίσιο της διαδικασίας ιδιωτικοποιήσεων.
Κάτι ακόμη πιο καινοτόμο, σύμφωνα με αναλυτές, θα ήταν αν το κράτος δημιουργούσε μία δομή συμμετοχών για το χαρτοφυλάκιο ακινήτων – όπως ένα investment trust ακινήτων ή όχημα ειδικού σκοπού – και να το εισάγει στο τοπικό ή σε διεθνή χρηματιστήρια. Αν το κράτος διατηρήσει πάνω από το 50% του fund μέσω μίας κρατικής εταιρείας, τεχνικά δεν πρόκειται για άμεση πώληση στην περίπτωση που τιτλοποιηθεί ή εισαχθεί το «όχημα» σε κάποιο χρηματιστήριο. Επιπλέον, η σχετικά σταθερή ροή εσόδων ενός trust ακινήτων θα προσέλκυε θεσμικούς επενδυτές.
«Το κράτος διαθέτει ένα σύνθετο χαρτοφυλάκιο συνεπώς χρειάζεται μία σύνθετη στρατηγική», τόνισε ο κ. Καρυτινός της ΕΤΕ. «Στοιχεία με εξασφαλισμένες χρηματικές ροές είναι καλά για τους επενδυτές που αποφεύγουν τον κίνδυνο, όπως τα pension funds και τους επενδυτές εισοδήματος, και αυτό συμπεριλαμβάνει κτίρια ή ακίνητα που χρησιμοποιεί το ίδιο το κράτος».
Σε τελική ανάλυση, αναλυτές εκτιμούν ότι η επιτυχία του φιλόδοξου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων της Ελλάδας εξαρτάται από την πολιτική θέληση της ελληνικής κυβέρνησης.
«Μπορεί να δημιουργηθεί σχετικά γρήγορα αν υπάρχει σοβαρή πολιτική προσήλωση και στην περίπτωση που όλοι συμμετάσχουν και συνεργαστούν», σημείωσε η κ. Παναρίτη του ΠΑΣΟΚ.
© Dow Jones Newswires
