Της Karen E. Klein
Την τελευταία δεκαπενταετία, η Idealab, ένα εκκολαπτήριο τεχνολογικών επιχειρήσεων με έδρα την Pasadena της Καλιφόρνια, έχει συστήσει 75 νέες εταιρείες, εκ των οποίων οι 30 είτε πουλήθηκαν είτε εισήχθηκαν στο χρηματιστήριο. Σήμερα πάνω από 10 νεοσυσταθείσες εταιρείες είναι υπό ανάπτυξη ή λειτουργούν εκτός χρηματιστηρίου, με τη συμβουλευτική –ή και επενδυτική, σε ορισμένες περιπτώσεις– υποστήριξη της Idealab.
Χάρις σε επιτυχίες, όπως το Overture.com αλλά και αποτυχημένες προσπάθειες, όπως το EToys.com, οι ιδρυτές της Idealab αποκόμισαν πολύτιμη εμπειρία ως προς το τι οδηγεί μια νέα επιχείρηση στην επιτυχία, σύμφωνα με τον Douglas McPherson, αντιπρόεδρο εταιρικής ανάπτυξης και γενικό σύμβουλο της εταιρείας. Ο McPherson και ο Andres Castañeda, διευθυντής προσλήψεων της Idealab, αναφέρθηκαν στους τρόπους βελτίωσης των επιχειρηματικών αποφάσεων σε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που διεξήχθη στα γραφεία της εταιρείας τον Ιούνιο.
Στη συνέχεια ακολουθούν ορισμένες «νοητικές παγίδες» που η Idealab προσπαθεί να αποφεύγει:
• Σφάλμα επιβεβαίωσης: Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι δεν είναι απόλυτα ορθολογικοί αλλά οι συλλογισμοί τους παρουσιάζουν κενά, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούν, λέει ο McPherson. Ένα από τα σημαντικότερα σφάλματα που διαπράττουν είναι το σφάλμα επιβεβαίωσης, το οποίο αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να εστιάζουν στα δεδομένα που επιβεβαιώνουν τις αρχικές τους προκαταλήψεις ή υποθέσεις. «Στον κόσμο των επιχειρήσεων πρέπει να αντιστεκόμαστε στον πειρασμό να αντιλαμβανόμαστε τις καινούριες πληροφορίες που λαμβάνουμε ως εμπίπτουσες σε συγκεκριμένα σύνολα περιστατικών», αναφέρει ο ίδιος.
Όταν επιλέγει τις εταιρείες με τις οποίες θα συνεργαστεί και θα χρηματοδοτήσει, η Idealab δεν φοβάται τους επιχειρηματίες που στο παρελθόν έχουν βιώσει αποτυχίες. Όταν κανείς σημειώνει τη μια επιτυχία μετά την άλλη αυτό είναι θαυμάσιο, όμως συχνά οδηγεί στο σφάλμα επιβεβαίωσης ότι ένας τυχερός CEO με σωστό συγχρονισμό είναι ένας χρυσός ηγέτης που δεν μπορεί να κάνει τίποτα λάθος, λέει ο McPherson. «Οι αντιξοότητες αποτελούν μια σκληρή δοκιμασία που διαπλάθει τους ανθρώπους. Στην περίπτωση μιας δύσκολης νεοσυσταθείσας επιχείρησης, ένας CEO απειλούσε επανειλημμένως ότι θα παραιτηθεί. Ερχόταν από μια μεγάλη εταιρεία και ποτέ στο παρελθόν δεν είχε αντιμετωπίσει δυσκολίες. Όταν ένας CEO είναι επιτυχημένος, πρέπει να ξέρεις αν αυτό οφείλεται σε ευνοϊκές συγκυρίες ή αν χωρίς αυτόν μια εταιρεία δεν θα είχε φτάσει ποτέ τόσο ψηλά».
• Θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης: Πολύ συχνά αποδίδουμε τη συμπεριφορά των ανθρώπων στα προσωπικά τους χαρακτηριστικά, υποεκτιμώντας το ρόλο των περιστάσεων. «Η συμπεριφορά των περισσότερων ανθρώπων πηγάζει από εξωτερικά αίτια. Όταν το αντιλαμβάνεστε αυτό, τότε μπορείτε να καταλάβετε καλύτερα τους ανθρώπους και τις θέσεις που παίρνουν σε περιπτώσεις όπως οι διαπραγματεύσεις», λέει ο McPherson.
Πρόσφατα, ο CEO μιας από τις νεοσυσταθείσες εταιρείες της Idealab, ο οποίος μέχρι στιγμής ήταν συνεργάσιμος, έγινε δύστροπος και αντιδραστικός. Αντί να τον ξεγράψουν, οι συνεργάτες του αναγνώρισαν ότι η συμπεριφορά του οφειλόταν στο άγχος λόγω μιας χρηματοοικονομικής κατάστασης που δεν είχε ξανασυναντήσει, λέει ο McPherson. «Αισθανόταν άβολα. Ένιωθε ότι δεν είχε τον έλεγχο της κατάστασης και τα συναισθήματα αυτά εκφράζονταν με διάφορους τρόπους». Αντί να θεωρήσει ότι ο συγκεκριμένος CEO ενεργούσε κακόβουλα, ο McPhersonθυμήθηκε τη συμβουλή της IndraNooyi, CEO της PepsiCo (PEP) και επέλεξε να υποθέσει «ότι οι ενέργειες του CEO ήταν καλοπροαίρετες».
• Αποστροφή της ζημίας: Δεδομένου ότι όλοι μας σαφώς προτιμάμε τα κέρδη από τις ζημίες, από συναισθηματικής άποψης δεν είναι εύκολο να καταδικάσουμε ένα επιχειρηματικό εγχείρημα ως αποτυχημένο. «Στην Idealab αυτό μας απασχολεί ιδιαίτερα. Είμαστε ιδρυτές και αποκλειστικοί επενδυτές των εταιρειών μας και έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι όλα τα “μωρά” μας είναι όμορφα, λέει ο McPherson. Όταν πρόκειται για εταιρείες που βρίσκονται σε εξαιρετικά πρώιμο στάδιο, είναι πολύ δύσκολο να κάνεις πίσω. «Μπαίνουμε στον πειρασμό να σκεφτούμε ότι ίσως το επιχειρηματικό μοντέλο δεν έχει διαμορφωθεί πλήρως, ή ότι το ανταγωνιστικό τοπίο ακόμα εξελίσσεται. Μερικές φορές νομίζουμε ότι αν αλλάξουμε την κοστολόγηση των προϊόντων, η εταιρεία θα απογειωθεί».
Προκειμένου να αποφύγει την αποστροφή της ζημίας, η Idealab αναζητά εξωτερική επιβεβαίωση για την επιτυχία ή μη μιας εταιρείας. «Αν δεν καταφέρνουμε να προσλάβουμε υψηλής ποιοτικής στάθμης προσωπικό για να αφιερώσει μια διετία σε μια εταιρεία, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι η ιδέα μας δεν είναι τόσο καλή όσο νομίζαμε. Το ίδιο ισχύει και για τους εξωτερικούς επενδυτές», λέει ο Castañeda.
• Περιορισμένος αυτοέλεγχος: Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι δεν αποδίδουν το ίδιο καλά σε μια φυσική ή νοητική δοκιμασία, εάν προηγουμένως τους έχει ζητηθεί να αντισταθούν σε έναν πειρασμό, όπως είναι λόγου χάρη μια πιατέλα με ζεστά κουλουράκια. Η πρόσληψη ανθρώπινου δυναμικού για τις νεοσυσταθείσες εταιρείες της Idealab μπορεί να είναι δύσκολη υπόθεση, καθώς η εταιρεία αναζητά μηχανικούς με τεχνολογικές ικανότητες που μπορούν να εργαστούν σε ένα ιδιαιτέρως δημιουργικό περιβάλλον.
Συχνά το ανοιχτό περιβάλλον εργασίας της εταιρείας γεννά υπερβολικά πολλά ερεθίσματα για τους ανθρώπους που αποσπώνται εύκολα και χάνουν την αυτοσυγκέντρωσή τους. «Κατά τη διαδικασία της στελέχωσης, ελέγχουμε τακτικά τους νεοπροσληφθέντες, έτσι ώστε να βεβαιωθούμε ότι είναι προσηλωμένοι στα καθήκοντά τους», λέει ο Castañeda. Επιπλέον, η εταιρεία αναζητά στελέχη που προσαρμόζονται εύκολα στις αλλαγές και δεν αποπροσανατολίζονται από την ασάφεια, καθώς οι νέες εταιρείες ενέχουν μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας και η διοίκηση συχνά πρέπει να στραφεί άμεσα προς ένα νέο προϊόν ή μια ιδέα.
• Σφάλμα έμφασης στα πρόσφατα γεγονότα: Οι άνθρωποι έχουν την τάση να δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στα γεγονότα που συντελέστηκαν πρόσφατα και να πιστεύουν ότι είναι προφητικά για το μέλλον. Έτσι εξηγείται πώς οι επενδυτές την πατάνε με τις χρηματιστηριακές φούσκες, παραβλέποντας τη φυσική τάση των αγορών να υποχωρούν στο μέσο όρο των αποδόσεων, σύμφωνα με τον McPherson.
Σε μια επιχείρηση, οι μάνατζερς συχνά βασίζουν τις ετήσιες αξιολογήσεις προσωπικού στις πρόσφατες εργασιακές επιδόσεις, οι οποίες μπορεί να έχουν επηρεαστεί δυσμενώς από εξωτερικές συνθήκες, λέει ο McPherson. «Οι εργαζόμενοι μιας εταιρείας μπορεί να είναι εξαιρετικοί στη δουλειά τους για χρόνια, όμως κάτι συμβαίνει όταν αποχωρούν, γίνονται άπληστοι ή αντιδρούν άσχημα εάν η εταιρεία τους πωλείται και δεν είναι έτοιμοι να κάνουν τη μετάβαση. Δεν είναι δίκαιο, όμως χρόνια διακεκριμένων επιδόσεων ενός εργαζόμενου μπορούν να διαγραφούν εξαιτίας της πρόσφατης μνήμης του πώς αποχώρησε».
Η Karen E. Klein είναι δημοσιογράφος με έδρα το Λος Άντζελες και καλύπτει θέματα επιχειρηματικότητας και μικρών επιχειρήσεων.
