Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συμφώνησαν σε μια δέσμη μέτρων για την ανακούφιση της ελληνικής οικονομίας, στην οποία περιλαμβάνονται η αναστολή της καταβολής τόκων, η 15ετής παράταση της ωρίμανσης των δανείων και ένα πρόγραμμα επαναγοράς χρέους. Πως μεταφράζεται αυτό για την Ελλάδα.
"Από την 10ετή αναστολή της καταβολής τόκων από τα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα αναμένεται να εξοικονομηθούν 44 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ από την ακύρωση των προμηθειών δέσμευσης (των επιβαρύνσεων που αναλαμβάνει η πλευρά στη διάθεση της οποίας τίθεται ένα ορισμένο ποσό) η εξοικονόμηση φτάνει τα 600 εκατομμύρια ευρώ", δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης Κλάους Ρέγκλινγκ.
Τα νέα αυτά μέτρα θα πρέπει να εγκριθούν από τα κοινοβούλια πολλών χωρών της Ευρωζώνης. Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είπε ότι ελπίζει "το γερμανικό κοινοβούλιο να προχωρήσει στην έγκρισή τους εντός της εβδομάδας".
Σημειώνεται ότι αναφέρεται ξεκάθαρα στο κείμενο του Eurogroup ότι "η Ελλάδα έχει ενισχύσει σημαντικά τον ειδικό λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του χρέους". Θα μεταφέρει στο λογαριασμό όλα τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις, τα επιδιωκόμενα πρωτογενή πλεονάσματα, καθώς και 30% του πλεονάζοντος πρωτογενούς πλεονάσματος.
Μάλιστα αναφέρεται ότι "η Ελλάδα θα ενισχύσει την διαφάνεια και θα προσφέρει πλήρη ex ante και ex post πληροφόρηση στους EFSF/ESM για τις συναλλαγές στον ειδικό λογαριασμό". Στο σημείο του ασφυκτικού ελέγχου από ειδική ομάδα, επέμεινε άλλωστε και ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, μετά τη συνεδρίαση, υπογραμμίζοντας ότι η βοήθεια θα δοθεί "υπό προϋποθέσεις". Τα νέα μέτρα, συνεπάγονται καθαρή μείωση του χρέους κατά 40-45 δισ. ευρώ μέχρι το 2020.
Πως θα επιτευχθεί ο στόχος - Ανάπτυξη 4% για 7 χρόνια
Για να επιτευχθεί ο στόχος που τέθηκε από το Eurogroup για χρέος ίσο με το 124% του ΑΕΠ μέχρι το 2020, η ελληνική οικονομία πρέπει να αναπτύσσεται με 4% και παραπάνω κάθε χρόνο από το 2014 και μετά.
Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι στόχος των δανειστών μας είναι το χρέος να φτάσει στο 175% του ΑΕΠ το 2016, στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και στο 110% το 2022.
Όπως φαίνεται στο γράφημα, το 2022, δεκατρία χρόνια μετά την έναρξη των προγραμμάτων σταθεροποίησης και των Μνημονίων, το χρέος πρέπει να πέσει κάτω από τα επίπεδα του 2009, όταν ανερχόταν στο 112,9% του ΑΕΠ.
Για να συμβεί αυτό όμως, επισημαίνουν αναλυτές, η ελληνική οικονομία θα πρέπει από το 2014 και μετά να αναπτύσσεται με ιδιαίτερα υψηλό ρυθμό. Αυτό σημαίνει ότι το ΑΕΠ από το 2016 και μετά πρέπει να αυξάνεται με 4-4,5%.
Ο Mark Grant (συγγραφέας του Out of the Box) ωστόσο, επισημαίνει ότι "οι πιθανότητες να έχει η Ελλάδα πρωτογενές πλεόνασμα τα επόμενα χρόνια είναι 1 βαθμός πριν από το απόλυτο μηδέν".
Η Ανέτα Μαρκόφσκα της Societe Generale, εξηγεί:
"Δεν είναι αρκετά για να γίνουν βιώσιμα τα δημοσιονομικά της Ελλάδας και να της επιτρέψουν να επιστρέψει στις αγορές το 2017. Η πιθανότητα υστέρησης στην εφαρμογή της λιτότητας και των διαρθρωτικών αλλαγών θέτει ένα ρίσκο, αλλά η βασική μας ανησυχία είναι η οικονομική ανάπτυξη.
Το σχέδιο αυτό θα δώσει χρόνο μέχρι τις γερμανικές εκλογές το φθινόπωρο του 2013, αλλά αναμένουμε ότι μετά την ημερομηνία αυτή θα απαιτηθούν νέα μέτρα για να γίνει το χρέος βιώσιμο.
Είναι ενθαρρυντικό ότι στην συνέντευξη τύπου του Eurogroup αφέθηκε ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων μέτρων μόλις η Ελλάδα φτάσει σε πρωτογενές πλεόνασμα.
Επίσης, είναι θετικό ότι εξετάζεται η μείωση του κόστους συμμετοχής της Ελλάδας στα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία. Κατά τη γνώμη μας, θα χρειαστεί κάτι πιο ουσιαστικό, με την διαγραφή χρέους του δημόσιου τομέα να καθίσταται μια πολύ πραγματική αλλά πολιτικά δύσκολη πιθανότητα".
Τα διεθνή ΜΜΕ "είδαν" σε πρώτο χρόνο θετικά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε για την εκταμίευση της δόσης των 44 δισ.
"Η Ελλάδα κέρδισε ευκολότερους όρους στο χρέος μετά την ευρωπαϊκή φόρμουλα διάσωσης", αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg.
"Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών ελάφρυναν τους όρους της επείγουσας βοήθειας προς την Ελλάδα, δηλώνοντας ότι έπειτα από τρία χρόνια λανθασμένων εκκινήσεων ότι η Ευρώπη βρήκε την φόρμουλα για να "γιατρέψουν" την πληγείσα από την κρίση χώρα" σημειώνει το πρακτορείο.
Οι Financial Times γράφουν ότι μετά από δύο άκυρες εκκινήσεις, οι διεθνείς δανειστές κατόρθωσαν να συμφωνήσουν τα ξημερώματα της Τρίτης για την επανεξέταση του προγράμματος βοήθειας για την Ελλάδα και την εκταμίευση της επόμενης δόσης. Όπως αναφέρει η εφημερίδα, οι όροι που συμφωνήθηκαν ίσως σημαίνουν απώλειες για κάποιες χώρες.
Οι FT επισημαίνουν κοινώς, ότι η συμφωνία περιλαμβάνει επιτόκια τόσο χαμηλά ώστε κάποιες χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, μάλλον θα υποστούν ζημιά στα δάνειά τους προς την Ελλάδα.
Παρά τη συμφωνία, σημειώνουν οι FT, υπάρχουν ακόμη ζητήματα που δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Η ίδια εφημερίδα σχολιάζει ότι ίσως δεν ήταν καλή ιδέα για το ΔΝΤ να επιμείνει τόσο έντονα στο στόχο του 120% καθώς τελικά πάλι μοιάζει να συμφώνησε σε ένα πλάνο με το οποίο δεν είναι απόλυτα ευχαριστημένο.
Οικονομολόγος του χρηματοοικονομικού οίκου Exotix σημειώνει ότι για να μην ανέβουν οι τιμές τόσο πολύ ώστε να αναιρείται ο σκοπός του προγράμματος πρέπει να αποφασίσει να συμμετάσχει ένας ικανός αριθμός πιστωτών.
Οικονομικοί σχολιαστές σημειώνουν επίσης την επιφυλακτικότητα στις διατυπώσεις για το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων, ενώ οι λίγες αρχικές αναφορές στο δεσμευμένο λογαριασμό για τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις και το πλεόνασμα επισημαίνουν ότι επρόκειτο για γερμανική επιθυμία.
"Περισσότερα δισεκατομμύρια για την Ελλάδα" αναφέρει στον τίτλο της η γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung.
"Η Ελλάδα παίρνει περισσότερα χρήματα. Σχεδόν 44 δισ. ευρώ θα φτάσουν στην Αθήνα. Μ' αυτά η χώρα θα γλιτώσει την οικονομική κατάρρευση. Η Ελλάδα πρέπει να μειώσει περαιτέρω το χρέος της. Οι διεθνείς δανειστές συμφώνησαν στην νέα βοήθεια ύψους 44 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα, ενώ όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές η συμφωνία περιλαμβάνει μείωση του χρέους στο 124% του ΑΕΠ μέχρι το 2020" επισημαίνει η εφημερίδα.
Από την πλευρά του, ο Παναγιώτης Πετράκης καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών μιλώντας στον realfm 97,8, έκανε λόγο για θετική απόφαση.
"Η απόφαση του Eurogroup, είναι αναμφισβήτητα θετική, δεν έχει συμβεί σε καμία χώρα που έχει πτωχεύσει, το θέμα είναι πως θα την διαχειριστούμε εσωτερικά", τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Πετράκης και ανέφερε ότι η απόφαση, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη σύγκρουση Λαγκάρντ-Σόϊμπλε, για την χρηματοδότηση και την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Deutsche Welle: Τι προβλέπει η συμφωνία
Το πακέτο μέτρων που συμφωνήθηκε περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την επαναγορά ελληνικού χρέους, την επιστροφή των κερδών της ΕΚΤ από το πρόγραμμα αγοράς τίτλων, τη μείωση των επιτοκίων των διμερών δανείων που έχει λάβει η Ελλάδα στα πλαίσια του πρώτου προγράμματος στήριξης, αλλά και παράταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων.
Ο νέος στόχος που ετέθη για το ελληνικό χρέος είναι να διαμορφωθεί στο 124 % μέχρι το 2020 και να βρεθεί δύο χρόνια αργότερα, το 2022, "σημαντικά κάτω" από το 110 % του ΑΕΠ.
Βάση της συμφωνίας, η επόμενη δόση συνολικού ύψους 43,7 δισ. ευρώ, θα εκταμιευθεί τμηματικά: το Δεκέμβριο -μετά τη σχετική έγκριση των κοινοβουλίων των χωρών της Ευρωζώνης και την επαναγορά ομολόγων - θα διατεθούν καταρχήν 34,4 δισ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο μέρος θα καταβληθεί το πρώτο τρίμηνο του 2013 και εφόσον εκπληρωθούν οι όροι που έχουν τεθεί.
Guardian: Η Ελλάδα δε σώζεται χωρίς "κούρεμα"
Με σκεπτικισμό αντιμετωπίζει πάντως ο Guardian τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν χτες οι υπουργοί Οικονομικών στο Eurogroup, επισημαίνοντας ουσιαστικά ότι το κούρεμα του χρέους παραμένει στο τραπέζι.
"Μετά από 12ωρη συζήτηση για τρίτη φορά σε ένα δεκαπενθήμερο, οι υπουργοί, το ΔΝΤ, η ΕΚΤ και η Κομισιόν αγωνίζονταν να καταλήξουν σε ομοφωνία, υποδηλώνοντας την έλλειψη εμπιστοσύνης ότι η προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας θα αποδώσει ή ότι τα τρία χρόνια εφαρμογής των πολιτικών αυτών έφεραν πραγματικά αποτελέσματα.
Ενώ το Βερολίνο προσπαθούσε να κερδίσει χρόνο μέχρι τις γερμανικές εκλογές τον επόμενο χρόνο και την επίσημη λήξη του ελληνικού προγράμματος διάσωσης, το ΔΝΤ απαιτούσε ένα καθαρό, αξιόπιστο και μακροχρόνιο πρόγραμμα", αναφέρει χαρακτηριστικά η εφημερίδα περιγράφοντας ακριβώς τι συνέβη στην συνεδρίαση του Eurogroup και συνεχίζει:
"Η Ελλάδα παραμένει η πιο χρεωμένη χώρα της Ευρωζώνης, παρά το haircut πριν λίγους μήνες στα ομόλογα του ιδιωτικού τομέα. Το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 25% σε πέντε χρόνια.
Το βασικό ερώτημα παραμένει: Αν το ελληνικό χρέος μπορεί να γίνει βιώσιμο χωρίς οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να διαγράψουν κάποια από τα δάνεια που έχουν δώσει στην Αθήνα".
Γκρος: Μικρή η ανάγκη για κούρεμα
Σύμφωνα λοιπόν με το Γερμανό αναλυτή του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, μπορεί το ύψος του χρέους να λέει ότι δεν είναι βιώσιμο, ωστόσο αν δει κανείς τις πληρωμές τόκων η εικόνα είναι διαφορετική. Πριν τις χθεσινές αποφάσεις, για τα επόμενα λίγα χρόνια η Ελλάδα καλούνταν να καταβάλλει επιτόκια που αναλογούν στο 5% του ΑΕΠ ετησίως, "ποσοστό υποφερτό".
Σημειώνει μάλιστα ότι πρόκειται για ποσοστό τόκων επί του ΑΕΠ μικρότερο σε σχέση με τα χρόνια μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ (τότε οι τόκοι αναλογούσαν στο 7% του ΑΕΠ). Έως το 2014 το ποσοστό αυτό θα ανέλθει στο 6% επί του ΑΕΠ, όπως στην Ιταλία και την Ιρλανδία που θα έχουν μικρότερο χρέος, "μόνο" 120%.
Το αν είναι πιο σημαντικό το συνολικό ύψος του χρέους ή τα χαμηλά επιτόκια στην εξυπηρέτησή του εξαρτάται από το χρόνο ωρίμανσης του χρέους, σχολιάζει ο Ντάνιελ Γκρος. Σημειώνει ότι τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα δε θα μπορέσει να αποπληρώσει πολύ κεφάλαιο, ούτε να αναχρηματοδοτήσει χρέος στην αγορά.
Επομένως οι επίσημοι πιστωτές θα πρέπει να είναι υπομονετικοί και να επιμηκύνουν το χρόνο ωρίμανσης των χαμηλότοκων δανείων τους. Ούτως ή άλλως το δικό τους κόστος αναχρηματοδότησης χρέους είναι χαμηλό.
Για αυτή την υπομονή τους μάλλον θα υπάρχει ανταμοιβή καθώς ο κ. Γκρος αναμένει σημαντική αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, αφού η διαφορά δυνητικού και πραγματικού ΑΕΠ είναι 14%, κάτι που σημαίνει ότι είναι πιθανή σημαντική ανάπτυξη την επόμενη δεκαετία.
"Τα επόμενα 10-20 χρόνια ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης του ονομαστικού ΑΕΠ είναι πιθανό να είναι υψηλότερος από το επιτόκιο για το χρέος, ικανοποιώντας βασικό όρο βιωσιμότητάς του", γράφει ο Ντάνιελ Γκρος, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι είναι μικρή η ανάγκη για νέο κούρεμα, εφόσον οι πιστωτές είναι διατεθειμένοι να κάνουν περισσότερη υπομονή.
